ASAL USUL BAJU MELAYU
[Asal Usul Baju Melayu]
Dipercayai telah di gunakan sejak Sultan Muhammad
Syah (1424-1444) iaitu lebih kurang 700 tahun yang lalu. Mengikut catatan dalam
Sejarah Melayu baginda menyarung Baju Melayu (dipakai cara sarung, lengkap
destar. Tiba di masjid barulah baginda mengena jubah atau pakaian Atas Angin).
Tun Hassan Temenggung yang pertama melabuhkan baju
Melayu, dan membesarkan pangkal tangan baju, dan memanjangkan tangan baju;
akan dahulu baju Melayu kecil juga. Maka dipantunkan orang:
Murah dikata derji,
Empat hasta sehelai baju;
Muda berusul lela Manja,
Bagai mutia dalam teraju.
[Jenis-jenis Baju Melayu]
Dalam sejarah melayu juga dikatakan bahawa Baju
Melayu yang di pakai oleh rakyat melaka singkat dan sendat, tetapi seorang
pembesar melayu telah memanjangkannya dan membesarkan pesaknya, maka
terbentuklah Baju Melayu seperti sekarang.
[Falsafah Baju Melayu]
Baju Melayu cekak musang mempunyai 5 butir kancing.
Ada pendapat mengatakan ini di ambil sebagai lambang keharmonian rumah tangga,
2 butir di bahagian atas melambangkan ibu dan bapa dan 3 butir di bawahnya
melambangkan anak-anak mereka.
Tetapi pendapat ini di sanggah oleh Azah Aziz atau
lebih dikenali dengan Mak Engku. Beliau berpendapat bahawa tujuh butir untuk
kalangan bangsawan atau raja di istana. Ini bersamaan juga dengan salah satu
seni pusaka orang melayu itu sendiri iaitu keris. Dalam rekabentuk keris =
berlok 3 - 11. Lok 11 ialah milik Sultan & Ratu, lok 9 (Pewaris), lok 5
untuk bendahara dan anak-anak raja.
Selain itu, lima butang di dada melambangkan lima
rukun Islam yang harus menjadi isi dada pemakainya. Enam pesak di kanan dan
kiri melambangkn enam rukun iman yg menjadi sangkar benteng pemakainya. Tiga
poket melambangkan tiga tuntutan iaitu Islam, Iman dan Ihsan yg perlu dipenuhi.
Tengkolok yg berbutang satu melambangkn kepercayaan kepada Allah yang MAHA ESA
dan sunat bagi orang Islam menutup kepala.
Sampin juga melambangkan kedudukan seseorang seperti
pangkat, status, bujang, sudah berkahwin dan sebagainya. Sampin juga boleh
dibuat sejadah semasa mengembara. Sampin juga boleh dijadikan alas makanan atau
"suprah" semasa menggembara kerana sunat jika makanan dialas.
[Falsafah Baju Melayu Dan Islam]
Sesetengah Ulama Nusantara menyatakan bahawa
falsafah Baju Melayu adalah selari dengan Agama Islam. Ini di buktikan dengan
menyatakan bahawa 5 butir kancing melambangkan rukun Islam yang lima, 4 butir
kancing melambangkan syariat, hakikat, tarikat dan ma’rifat dan bagi 3 butir
pula ia membawa maksud Islam, Iman dan Ihsan.
Indah sungguh seni pusaka tinggalan nenek moyang
kita orang melayu, cukup indah, berseni dan mempunyai falsafah yang tersendiri.
Masih banyak rahsia Baju Melayu yang masih boleh di ungkai seperti mengapa Baju
Melayu Johor hanya satu butang? mengapa diadakan pula poket Baju Melayu yang
sebelum ini tiada poket ketika zaman kesultanan Melayu terdahulu?
Namun artikel ini sekadar memberi info serba sedikit
tentang pusaka orang melayu agar kita bukan sahaja tidak lupa bahkan tidak akan
malu untuk memakai atau mengenakannya. Hendaklah kita berbangga dengan asal
keturunan kita.
Wallahualam bi shawab...
-Tun Mohd Hilmi-
Post a Comment