LANGKASUKA: TAMADUN MELAYU PURBA DI NEGERI KEDAH
Langkasuka, adalah lambang yang boleh dijulang
sebagai antara kerajaan-kerajaan Melayu terawal. Langkasuka dan Kedah Tua
adalah entiti yang sama dengan Pattani. Ada pengkaji yang mengatakan bahawa
Kedah Tua dan Pattani seterusnya adalah lahir daripada Langkasuka. Pengkaji
yang lain pula mengatakan bahawa nama sahaja berbeza kerana selepas beberapa
ketika, kerajaan ini terbahagi kepada beberapa bahagian dan antaranya ialah
Kedah Tua dan Pattani. Apa-apa pun, Kedah Tua dan Pattani tetap juga dikenali
sebagai Langkasuka oleh para pengkaji. Sebagai contoh filem Queen Of Langkasuka
sebenarnya merujuk kepada Kerajaan Pattani. Ini sekaligus mengakui bahawa
kerajaan-kerajaan yang saya sebut merupakan entity yang mewakili Langkasuka.
Apabila kita bercakap mengenai Langkasuka, kita
harus tahu sejarah awal mengenai kerajaan ini. Tiada sumber lain yang
menceritakan mengenai Langkasuka kecuali Hikayat Merong Mahawangsa, yang
menjadi sumber utama sejarah Negara Kedah. Menurut Hikayat Merong Mahawangsa,
mengatakan bahawa Langkasuka dan Kedah Tua adalah merupakan sebuah kerajaan
kembar yang menguasai keseluruhan kawasan utara Tanah Melayu. Hikayat tersebut
memperkatakan mengenai kedudukan kota tersebut yang dikatakan berada di sekitar
kaki gunung jerai. [1]
Kalau membaca mengenai Hikayat Merong Mahawangsa,
diceritakan mengenai seorang raja yang mendakwa bahawa dari keturunan Iskandar
Zulkarnain yang tak lain tak bukan merupakan Zulkarnain di dalam Al-Quran.
Hikayat Merong Mahawangsa menyebut lagi sebuah kisah yang sangat berkait dengan
Nabi Khidir A.S, Nabi Sulaiman A.S, garuda, Empayar Han di China dan juga Rom
di barat. Diceritakan ketika kapal Raja Merongmahawangsa sedang belayar dari
Rom untuk ke China, kapalnya telah diserang oleh seekor burung garuda dan
akhirnya telah terdampar di sebuah tempat yang bernama Langkasuka lalu
menabalkan anaknya, iaitu Raja Merong Mahadipusat sebagai pemerintah Langkasuka
ketika itu lalu kembali ke Rom. Tanah itu kemudiannya dikenali sebagai Kedah
Zamrin Tuan. Kemudian, 3 orang anaknya ditabalkan menjadi raja kepada
bebeberapa wilayah atau negeri, di mana anak sulungnya ditabalkan menjadi Raja
Siam (bukan Thai kerana siam adalah rumpun Melayu) manakala Raja Ganjil Sarjuna
ditabalkan menjadi Raja Perak dan seorang puteri raja yang jelita menjadi raja
Pattani. Mungkin dari keturunan inilah yang diambil kisah Queen Of Langkasuka
oleh Thailand. [2]
Mengenai asal usul Langkasuka ini, sebenarnya ianya
sangat terkenal dalam catatan China, India, Arab, Melayu dan Eropah sendiri.
[3] Mereka yang mengunjungi Langkasuka sangat kagum dengan kemahuan pelabuhan
yang ditubuhkan oleh orang Melayu ini, bahkan pelabuhan yang sedang maju itu
jauh lebih awal daripada era 3 Kerajaan Di China, jauh lebih awal daripada era
Rom menjadi sebuah empayar yang sangat gagah, kira-kira 600 tahun sebelum
kelahiran junjungan besar Nabi Muhammad S.A.W.
Catatan pedagang China yang dicatatakan pada abad
ke-8 masihi yang dikenali sebagai T’ung Tien mencatatakan mengenai Langkasuka.
Diceritanya lokasi Langkasuka ini terletak berdekatan dengan Laut Selatan (Laut
Cina Selatan), boleh diagak mungkin kerana empayar Langkasuka itu merentasi
keseluruhan utara semenanjung Tanah Melayu. Jaraknya ialah 24 000 li daripada
Canton dan iklim, penduduk serta hasil produk negara Langkasuka tidak banyak
beza dengan saudara jauh mereka di Funan. Yang paling mengagumkan mengenai
Langkasuka ini ialah diceritakan mengenai raja Langkasuka yang memakai jubbah
emas berserta subang. Perempuan pula memakai baju yang ditenung dengan kualiti
yang sangat tinggi manakala mereka sentiasa bertakhtakan emas permata.
Begitulah kekayaaan Langkasuka yang digambarkan oleh pedagang China tersebut.
[4]
Langkasuka ini juga dikenali atas beberapa buah nama
antaranya ialah Lang-ya-Shu, Lang-His-Sia, dan Lang-Chia Shu oleh lidah orang
cina yang mengenali kerajaan ini. Langkasuka pernah berada di bawah pemerintahan
saudara sebangsa mereka iaitu Funan di Indochina bahkan pernah menjadi sebagai
pusat pemerintahan untuk sebuah empayar Melayu yang sangat gah dalam sejarah,
iaitu Srivijaya. [5]
Dalan kita memperkatakan mengenai Langkasuka, Eropah
juga seperti tidak mahu ketinggalan mahu menceritakan kepada anak cucu mereka
mengenai kehebatan bangsa Melayu menubuhkan kerajaan mereka. Di dalam buku yang
ditulis oleh Marco Polo, [6] beliau telah menulis mengenai sebuah kerajaan yang
sangat masyur di telinga bangsa asing, mengenai sebuah kerajaan di timur jauh
yang kaya raya, kerajaan di mana sang rajanya memakai pakaian daripada emas, si
wanitanya pula memakai pakaian sutera. Kisah mengenai negara kota yang dibarisi
oleh tembok pertahanan berserta pintu gerbang bersalut emas. Bahkan terdapat
penemuan mengenai tali pinggang yang dipercayai bersalut emas juga seberat di
tapak 27, tapak arkelogi Langkasuka, berupa tali pinggang seberat 7.8kg yang
dipercayai pakaian raja-raja silam sebelum Perang Dunia Kedua. [7] Marco Polo
telah tertarik untuk melawat Langkasuka ini dan di dalam bukunya, diberi nama
Kerajaan Lindungan Bulan.
Bercerita mengenai Langkasuka ini, anda sebenarnya
boleh bercakap banyak perkara mengenai kegemilanganya. Sebagai contoh, saya
memetik bagaimana Langkasuka menjalankan hubungan dengan Maharaja China,
membina hubungan yang baik antara Langkasuka dan China. Selepas berjaya
mermedekakan negara mereka dari jajahan saudara jauh mereka, Funan, Langkasuka
menghantar utusan ke China sebanyak lima kali bagi memperoleh iktiraf Maharaja
China. Sebanyak empat orang telah dikirimkan. Kemudian, utusan saling diutuskan
oleh Maharaja China dan Raja Langkasuka bagi mempereratkan lagi hubungan antara
Kerajaan Melayu ini dan Empayar China. [8]
[Lembah Bujang]
Apabila kita bercakap mengenai Langkasuka saranan,
saya adalah jangan sesekali kita terlepas untuk bercakap mengenai sebuah pusat
tamadun di Asia Tenggara, bukti sebgaai bangsa Melayu sebagai pemula sebuah
tamadun di Asia Tenggara sekaligus MENEMPLAK GOLONGAN KIASU yang CUBA
MENCINAKAN SEJARAH BANGSA MELAYU!
Lembah Bujang telah dikaji dan dikatakan merupakan
tempat asal-usulnya Langkasuka dan Kedah Tua. Kajian juga menunjukan bahawa
Lembah Bujang juga merupakan sebagai salah satu kerajaan lama yang penting
dalam abad pertama masihi sebagai salah satu persinggahan dalam perdagangan di
rantau Asia Tenggara. Malah dikatakan juga, penempatan di Lembah Bujang adalah
merupakan satu kerajaan atau negeri yang mempunyai penyusunan masyarakat yang
tersusun dan jaringan pertukaran barangan tersendiri dengan menggunakan
sungai-sungai sebagai penghubung antara kawasan. [9]
Namun, buat masa sekarang kajian telah mendapati
bahawa Lembah Bujang sebenarny aberusia sekurang-kurangnya pada awal 500 TAHUN
SEBELUM MASIHI LAGI! KIRA-KIRA 500 TAHUN SEBELUM KELAHIRAN NABI ISA A.S dan
1000 tahun kelahiran Nabi Muhammad S.A.W.
Menurut laman web Arkeologi Lembah Bujang, yang
diusahakan oleh para pengkaji daripada USM begitu terperinci kisah kajian
mereka mengenai kewujudan Kilang Memproses Bijih Besi. And aboleh rujuk gambar
ini :
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLF5mxzEdo6dO6bMMtXuMPzgLyb92wDXh9EbhMr2lR9uPtqLMhuLBYcRYUKc1dmG4bnYfg5G8p2W6-Zd7PnSrRU3SA5SAqgAb0_Vftk2Yt7X-lgJ1FIUeGWAcL06hM3ijIcdgbO88aDYNA/s1600/besi.jpg
Juga di sini:
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWVgR0rb-Epl7Yk4twB5GY5I9KBedpqZehhsJAtJNTtoyrfUuOx7lybTIlAvJbXsldJQK-58DUUWL348F3mCzq8Dtwy2ncpwdcrF9KMojdua9E3rV9jiRNm1qNILLkaFQG7rgp9Wsa4ET_/s1600/relau+2.jpg
Dalam berpuluh tapak arkelogi Lembah Bujang yang
dipercayai merupakan tempat bermulanya Langkasuka dan Kedah Tua, 4 daripadanya
adalah industri peleburan besi. Bukti yang didapati ialah sisa besi, bahan
mentah (hematit dan magnetit), ketulan besi merupai jongkong, juga ditemui
'tuyere', pecahan atau tinggalan relau, abu dan arang pembakaran. Sampel arang
telah dihantar ke Makmal Radiokabon untuk ditentukan tarikhnya. Keputusannya
sehingga kini menunjukkan Sungai Batu telah dijadikan kawasan industri (lebih
20 tapak yang telah dipetakan) peleburan besi sejak abad pertama Masihi (2000
tahun dahulu) hingga abad 13 Masihi (800 tahun dahulu).
Kajian di Sungai Batu belum menemui relau yang
lengkap. Semuanya didapati pecah, yang tinggal hanya bekas bahagian dasar
sahaja. Penemuan relau lengkap dengan 'tuyere' di Kampung Gading, Jeniang telah
memberikan kemungkinan gambaran rupa bentuk relau di Sungai Batu. Arang dan
sedimen terbakar dalam dan keliling relau di Jeniang ini memberikan pentarikhan
dari abad ke-4 Masihi (1600 tahun dahulu) -12 Masihi (800 tahun dahulu). Ini
menunjukkan pada jarak 40 km antara Sungai Batu dan Jeniang, telah berlansung
industri peleburan besi pada masa yang agak sama. Jarak ini menggambarkan
keluasan tamadun berasaskan besi ini mencapai lebih 1000 km persegi. [10]
Bayangkan seawal abad pertama Masihi lagi, kita
sudah mampu memiliki industry besi sendiri, melebur besi dalam kilang dan loji
yang dibina oleh orang Melayu. Saya percaya usia Tamadun Lembah Bujang ini
sebenarnya jauh lebih awal daripada abad pertama masihi, bahkan berusia sebelum
zaman lahirnya Nabi Isa Al-Masih lagi. Untuk sebuah tamadun memilik sesuatu
sehebat loji bijih besi, ianya memerlukan beberapa jangka masa yang agak lama.
Kesimpulan yang boleh kita dapatkan daripada artikel
ini adalah sebenarnya Tamadun Kita tersangat-sangat hebat dan mengasyikkan
untuk dikaji. Kita disebut oleh Marco Polo dalam kisah pengembaraannya, bahkan
dikunjungi lagi oleh Marco Polo. Kemudian, kita diceritakan dalam setiap catatan
arab, China, Parsi dan India yang kagum dengan kehebatan tamadun ini. Kita
digambarkan sebagai bangsa yang suka bermain dengan emas. Bangsa bercawat di
hutankah yang bermain emas? Tidak! Pastinya bangsa yang bertamadun tinggi!
Usah mempunyai perasaan rendah diri wahai bangsaku!
Kalian sebenarnya hebat! Jangan jadi Melayu Yang Lupa lagi. Kita adalah Melayu
yang mengenali asal-usul kita! Kita adalah Melayu yang tidak malu untuk mengaku
sebagai Melayu berbanding mereka di luar sana. Malu mengaku Melayu, tetapi
memakai baju Melayu, berbudaya Melayu dan BERBAHASA MELAYU!
Saya, kalian dan kita adalah… Melayu Yang Tidak Lupa
Lagi…
Rujukan:
1. Ahmad Jelani Halimi. Sejarah dan Tamadun Bangsa
Melayu. p. 104.
2. Siti Hawa Hj. Salleh (1991). Hikayat Merong
Mahawangsa.
3. Paul Wheatley. Thong Pao, Second Siries, Vol.44.
p. 387.
4. Paul Wheatley. Thong Pao, Second Siries, Vol.44.
p. 391.
5. Ahmad Jelani Halimi. Sejarah dan Tamadun Bangsa
Melayu. p.
104 -105.
6. Keat Gin Ooi . Southeast Asia: A Historical
Encyclopedia, From Angkor Wat to East Timor (3 Volume Set). pp. 765
7. Zahidi Zainol Rashid. Persoalan Langkasuka masih
belum selesai. Artikel Utusan bertarikh 18/09/1999.
8. Ahmad Jelani Halimi. Sejarah dan Tamadun Bangsa
Melayu. p. 104.
9. LEMBAH BUJANG, SEBUAH KERAJAAN LAMA YANG BERPUSAT
DARI PERSPEKTIF SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI (GIS). p 305.
10. Blog Sungai Batu. USM.
http://arkeosungaibatu.blogspot.com/
-HE-
Post a Comment